O prawidłowym rozwoju mowy dziecka możemy mówić wtedy, gdy:
- dziecko mówi dużo, wyraźnie, wypowiadając wszystkie głoski poprawnie,
- jego wypowiedzi są poprawne gramatycznie,
- rozumie, co się do niego mówi,
-
mówi melodyjnie i swobodnie, czystym głosem (nie nosowo)
z zachowaniem intonacji, nie jąka się, - język w czasie wypowiedzi układa się prawidłowo w jamie ustnej (przeważnie centralnie, nie na boki i nie wchodzi między zęby).
Rozwój mowy u dzieci
Rozwój mowy wiąże się z całokształtem życia dziecka, jest jednym z jego komponentów. Mowa wywiera wpływ na powstawanie i kształtowanie się czynności umysłowych i stanów emocjonalnych, zaś uczucia i stany emocjonalne oddziałują na rozwój mowy.
Prawidłowy rozwój mowy dziecka jest podstawą kształtowania jego osobowości
Dzięki rozumieniu mowy dziecko poznaje otaczający świat. Umiejętność mówienia umożliwia wyrażania uczuć, spostrzeżeń i myśli. Prawidłowy rozwój mowy ma również ogromny wpływ na rozwój myślenia, gdyż te dwa procesy są ze sobą ściśle powiązane. Dziecko, którego myślenie ma charakter konkretno – obrazowy, posługuje się słowami, które oznaczają tylko konkretne przedmioty. Wzbogacenie słownika o pojęcia abstrakcyjne powoduje rozwój myślenia abstrakcyjnego.
Na co warto zwrócić szczególną uwagę?
Na każdym etapie rozwoju dziecka uwagę powinien zwrócić:
sposób wymowy głosek dźwięcznych (np. samek – zamek), g (karnek – garnek), w (fota – woda). Świadczy to o zaburzeniu dźwięczności i wymaga terapii logopedycznej.
niepłynność
w mowie (np.
przeciąganie słów – maamaa lub powtarzanie) może być
początkiem jąkania, które wymaga konsultacji psychologicznej
i
logopedycznej; w wieku 2 – 3 lat może to być jeszcze objaw
niepłynności rozwojowej, trwający do 12 miesięcy, która powinna
sama ustąpić,
słuch – czy dziecko dobrze słyszy, jak reaguje na nasze pytania, czy wymaga ich kilkukrotnego powtórzenia, czy nie mówi zbyt głośno, czy nie słucha zbyt głośno telewizji – należy skonsultować to z lekarzem lub logopedą,
sposób oddychania dziecka – synchronizacja mowy z oddechem jest bardzo ważna (mówimy na wydechu), małe dzieci mogą mieć skróconą fazę wydechową i zaczynają mówić na wdechu, dlatego ważne w profilaktyce rozwoju mowy są ćwiczenia oddechowe
ślinienie – czy dziecko nie ślini się zbyt mocno – być może utrwaliło nawyk połykania niemowlęcego, język leży wtedy na dole i sprawia wrażenie jakby go było za dużo.
W zabawach stymulujących rozwój mowy należy pamiętać o systematycznej dbałości o prawidłową wymowę dziecka. Niezbędne są ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne (ćwiczenia warg i języka), ćwiczenia ortofoniczne (oddechowe, fonacyjne), rytmizujące i słuchowe. Wszystkie będą miały za zadanie prawidłowe kształtowanie wymowy oraz zapobieganie powstawaniu zaburzeń artykulacyjnych u dzieci oraz doskonalenie
i usprawnianie wymowy tak, aby była ona zgodna z ustalonymi zasadami.
Gdy mamy jakiekolwiek wątpliwości związane z rozwojem mowy dziecka warto skonsultować się z logopedą. Im wcześniej rozpoczniemy terapię logopedyczną, tym większa szansa powodzenia terapii i zakończenie jej
z sukcesem dla dziecka.
mgr Małgorzata Warzecha, neurologopeda
Opracowano na podstawie:
„Opóźniony rozwój mowy” Małgorzata Kobus
„Rozwój mowy u dzieci” Monika Czarnecka – Zreda