O prawidłowym rozwoju mowy dziecka możemy mówić wtedy, gdy:

• dziecko mówi dużo, wyraźnie, wypowiadając wszystkie głoski poprawnie,
• jego wypowiedzi są poprawne gramatycznie,
• rozumie, co się do niego mówi,
• mówi melodyjnie i swobodnie, czystym głosem (nie nosowo)
  z zachowaniem intonacji, nie jąka się,
• język w czasie wypowiedzi układa się prawidłowo w jamie ustnej (przeważnie centralnie, nie na boki i nie wchodzi między zęby).

Rozwój mowy u dzieci

Rozwój mowy wiąże się z całokształtem życia dziecka, jest jednym z jego komponentów. Mowa wywiera wpływ na powstawanie i kształtowanie się czynności umysłowych i stanów emocjonalnych, zaś uczucia i stany emocjonalne oddziałują na rozwój mowy.

Prawidłowy rozwój mowy dziecka jest podstawą kształtowania jego osobowości

Dzięki rozumieniu mowy dziecko poznaje otaczający świat. Umiejętność mówienia umożliwia wyrażania uczuć, spostrzeżeń i myśli. Prawidłowy rozwój mowy ma również ogromny wpływ na rozwój myślenia, gdyż te dwa procesy są ze sobą ściśle powiązane. Dziecko, którego myślenie ma charakter konkretno – obrazowy, posługuje się słowami, które oznaczają tylko konkretne przedmioty. Wzbogacenie słownika o pojęcia abstrakcyjne powoduje rozwój myślenia abstrakcyjnego.

Na co warto zwrócić szczególną uwagę?

Na każdym etapie rozwoju dziecka uwagę powinien zwrócić:

sposób wymowy głosek dźwięcznych (np. samek – zamek), g (karnek – garnek), w (fota – woda). Świadczy to o zaburzeniu dźwięczności i wymaga terapii logopedycznej.

niepłynność w mowie (np. przeciąganie słów – maamaa lub powtarzanie) może być początkiem jąkania, które wymaga konsultacji psychologicznej
i logopedycznej; w wieku 2 – 3 lat może to być jeszcze objaw niepłynności rozwojowej, trwający do 12 miesięcy, która powinna sama ustąpić,

słuch – czy dziecko dobrze słyszy, jak reaguje na nasze pytania, czy wymaga ich kilkukrotnego powtórzenia, czy nie mówi zbyt głośno, czy nie słucha zbyt głośno telewizji – należy skonsultować to z lekarzem lub logopedą,

sposób oddychania dziecka – synchronizacja mowy z oddechem jest bardzo ważna (mówimy na wydechu), małe dzieci mogą mieć skróconą fazę wydechową i zaczynają mówić na wdechu, dlatego ważne w profilaktyce rozwoju mowy są ćwiczenia oddechowe

ślinienie – czy dziecko nie ślini się zbyt mocno – być może utrwaliło nawyk połykania niemowlęcego, język leży wtedy na dole i sprawia wrażenie jakby go było za dużo.

W zabawach stymulujących rozwój mowy należy pamiętać o systematycznej dbałości o prawidłową wymowę dziecka. Niezbędne są ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne (ćwiczenia warg i języka), ćwiczenia ortofoniczne (oddechowe, fonacyjne), rytmizujące i słuchowe. Wszystkie będą miały za zadanie prawidłowe kształtowanie wymowy oraz zapobieganie powstawaniu zaburzeń artykulacyjnych u dzieci oraz doskonalenie
i usprawnianie wymowy tak, aby była ona zgodna z ustalonymi zasadami.

Gdy mamy jakiekolwiek wątpliwości związane z rozwojem mowy dziecka warto skonsultować się z logopedą. Im wcześniej rozpoczniemy terapię logopedyczną, tym większa szansa powodzenia terapii i zakończenie jej
z sukcesem dla dziecka.

mgr Małgorzata Warzecha, neurologopeda

Opracowano na podstawie:

„Opóźniony rozwój mowy” Małgorzata Kobus

„Rozwój mowy u dzieci” Monika Czarnecka – Zreda