Zespół nadpobudliwości psychoruchowej, zaburzeń koncentracji uwagi i impulsywności -ADHD jest jednym z często występujących zaburzeń wieku rozwojowego. Ocenia się, że występuje on u około 3-10% dzieci, przy czym częściej u chłopców, niż u dziewczynek.
Najprościej można powiedzieć, że u dzieci, u których stwierdzono ADHD w odmienny sposób pracuje mózg, ponieważ jest to zaburzenie neurorozwojowe. Ta odmienna praca mózgu uniemożliwia dziecku kontrolowanie swoich zachowań- zarówno w zakresie koncentracji np.: na zadaniach, pohamowania ruchliwości czy kontroli emocji. Najnowsze badania wykazują, że zespół nadpobudliwości psychoruchowej -ADHD jest zaburzeniem w dużym stopniu przekazywanym z pokolenia na pokolenie, czyli uwarunkowanym genetycznie. Na rozwój zaburzenia znaczący wpływ ma środowisko zewnętrzne np.: domowe. Trudna sytuacja domowa, brak stałych zasad i norm, niekonsekwencja rodziców, ich impulsywność, sprzyjają często nasilaniu się objawów. Dziecko nadpobudliwe szybciej działa niż myśli, nie zastanawia się nad konsekwencjami swojego czynu, często robi to, co mu w danej chwili przyjdzie do głowy, łatwo się denerwuje, płacze, jest bardzo wrażliwe, często bywa agresywne, popada w ciągłe konflikty.
Mózg dziecka z ADHD jest stale bombardowany różnymi informacjami, których nie umie odfiltrować, czyli wybrać najważniejszej w danej sytuacji.
Dzieci te szybko się rozpraszają, wszystko dla nich jest ciekawe i ważne.
W szkole na lekcji słyszą głos pani w klasie, ale jest on dla nich tak samo ważny jak hałas właśnie przejeżdżającego samochodu, śpiew ptaków, bicie dzwonów, szelest firan czy tykanie zegarka.
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej może występować w trzech formach:
*typ z przewagą zaburzeń koncentracji uwagi tzw. „dzieci marzycielskie”, niepotrafiące się skupić, odbierane raczej jako spokojne. Typ ten jest bardziej powszechny u dziewczynek.
*typ z przewagą nadruchliwości, tzw. dzieci „żywe srebra” w ciągłym ruchu, niepotrafiące usiedzieć w miejscu, często nadmiernie gadatliwe, odpowiadają na pytanie nawet wtedy, gdy było ono zadane do kogoś innego. Charakterystyczny typ dla większości chłopców.
*podtyp mieszany –występują tu objawy charakterystyczne dla dwóch poprzednich typów
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) rozpoznaje się po analizie informacji o rozwoju i zachowaniu się dziecka w domu, przedszkolu lub szkole, badaniu lekarskim, konsultacji neurologicznej i psychologicznej.
Jakie zachowania dziecka mogą być objawami ADHD:
– stale wierci się na krześle
– raczej biega niż chodzi
– ma kłopoty z pójściem spać
– ma kłopoty z zaśnięciem
– ma koszmary lub lęki nocne
– jest bardzo gadatliwe
– biega po całym domu
– psoci w szkole lub w domu
– dokucza innym dzieciom
– nieumyślnie psuje różne rzeczy
– macha rękami i nogami
– ulega częstym urazom lub wypadkom
– na krótko się koncentruje
– łatwo się rozprasza
– źle zapamiętuje szczegóły
– jest mniej poważne od rówieśników
– często gubi lub zapomina rzeczy
– nie znosi zmian
– wtrąca się do rozmowy dorosłych
– ma wieczny bałagan wokół siebie
– łatwo się denerwuje
– nie czeka na swoją kolej
– trudno przewidzieć, co zrobi
– łatwo się zniechęca
– łatwo się denerwuje
– chce natychmiastowej pochwały
– wydaje się, że nie słucha
– nie kończy czynności
– ma kłopoty z przestrzeganiem zasad
– wszystko je rozprasza
– jest nadwrażliwe na dźwięki
– wszystkiego musi dotknąć
– bywa agresywne
– łatwo się potyka
– wpada na różne przedmioty
– nie potrafi się skupić na jednym
– śni na jawie
– nie przepisuje dokładnie z tablicy
– ma kłopoty z planowaniem
– nie kończy rozpoczętych zadań
– stara się przewodzić w grupie
– nie przewiduje niebezpieczeństw
Większość z tych zachowań nie podlega do końca świadomej kontroli dziecka- oznacza to, że dzieci nie zachowują się w ten sposób intencjonalnie.
Jeżeli większość wymienionych objawów obserwujesz u twojego dziecka oznacza to, że należy szukać pomocy u specjalisty.
Opracowanie
mgr Joanna Serafin, pedagog
Opracowano na podstawie: T. Wolańczyk, A. Kołakowski, M. Skotnicka, „Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci”.